گردشگری فرصتی برای توسعه مناطق روستایی

به گزارش روابط عمومی دانشگاه علم و فرهنگ؛ منوچهر جهانیان رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، عضو هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران و رئیس کانون هماهنگی دانش، صنعت و بازار گردشگری یادداشتی را به مناسبت روز جهانی گردشگری( 27 سپتامبر مصادف 6 مهر) به شرح زیر نوشت:

بسم الله الرحمن الرحیم

برای بسیاری از جوامع روستایی گردشگری به معنای فرصت است.ایجاد شغل و توانمندسازی اقتصادی برای زنان و جوانان و همچنین ساکنین بومی و محلی نقش فراهم می نماید.
گردشگری به جوامع روستایی محافظت و ارتقای محیط طبیعی و فرهنگ و صیانت از میراث خود را یاد می‌دهد. با این کار به گردشگران این امکان را می دهد،تا از تجربیات بی نظیر خود لذت ببرند.
لزوم توجه به اهمیت و توسعه فعالیت‌های گردشگری در عرصه های مختلف و اثرگذاری آن  بر فعالیت های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی در کشور‌های مختلف جهان، جامعه محور بودن و تاثیرگذاری گردشگری بر ایجاد اشتغال و کارآفرینی و توانمندسازی جوامع میزبان ومحلی به‌واسطه بهره مندی از توسعه فعالیت‌های گردشگری؛ به ویژه توسعه فعالیت‌های اقتصادی گردشگری در مناطق روستایی برای جوامع میزبان و محلی و ساکنین این مناطق، را می‌توان از عوامل و زمینه‌هایی دانست که سبب شدند سازمان جهانی گردشگری (unwto) روز ۲۷ سپتامبر 2020 را به عنوان «گردشگری فرصتی برای توانمندی مناطق روستایی»  نامگذاری کرده، تا روز جهانی گردشگری در سال (2020 ) را در کنار جوامع بومی و محلی و اهمیت این بخش و نقش مهم و تاثیرگذار آنان را برای آن توسعه فعالیت های گردشگری و توسعه روابط بینافرهنگی در عرصه بین المللی در جهت توسعه و تحکیم روابط فرهنگی،اقتصادی و اجتماعی را جشن بگیرند.
با نگاهی به کسب و کار‌های گردشگری، ایجاد مشاغل درحوزه گردشگری در مناطق مختلف جهان و مقایسه آن با سایر مشاغل، تاثیر گردشگری بر تحول و پیشرفت جوامع میزبان و محلی را نسبت به سایر مشاغل بر همگان آشکار می‌سازد.
بر اساس گزارش سازمان جهانی گردشگری،  در سال 2019 بیش از 17 درصد مشاغل جهان (حدود 370 میلیون نفر) به صورت مستقیم در بخش‌های مختلف گردشگری اشتغال داشته اند. براین اساس، مبلغی بالغ بر 2000 میلیارد دلار را نصیب کشور‌ها نموده است.که متاسفانه در سال ۲۰۲۰ با شیوع کرونا ویروس و بیماری کوید ۱۹ نزدیک به ۷۰ درصد حجم مسافرت ها ودرآمد و شاغلین حوزه گردشگری را کاهش داده است.
انتظار می روند در سال ۲۰۲۱ با کاهش بیماری کوید۱۹ کسب و کارهای گردشگری از رونق و پویایی برخوردار گردند.
 امروزه گردشگری یکی از محور‌های مهم و تاثیر گذار توسعه در مناطق مختلف جهان محسوب می شود. و از اولویت‌های دولت‌ها برای رونق کسب و کار‌های پایدار و محور کلیدی اشتغال و کارافرینی در جهت درآمد ارزی و رونق اقتصادی در مناطق مختلف و از جمله روستاها است.در کشور ما با ایجاد” وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی” بعنوان متولی امر گردشگری، بایستی توجه ویژه به توسعه فعالیت های گردشگری بویژه در مناطق روستایی با ایجاد زیرساخت ها و تعیین اهداف و استراتژی های مشخص برای توسعه راهبردی گردشگری اهتمام ورزند.   لازمه موفقیت در اهداف و چشم انداز، مورد نظر تبدیل منابع گردشگری به محصول و در کنار آن برنامه ریزی جامع و هدفمند برای معرفی توانمندی های گردشگری، بازاریابی وتعامل با سایر کشورها، به ویژه کشور‌های بازار هدف با اتکاء به منابع درونی و بکارگیری منابع انسانی متخصص و متعهد و مسئولیت پذیر و همراهی و مسئولیت پذیری بخش خصوصی و نقش پذیری آنان در حوزه های متنوع گردشگری است.
توجه به  توانمندی ها و جاذبه های متتوع و بی نظیر گردشگری مناطق روستایی با بهره گیری از فناوری‌های نوین به ویژه اینترنت، موجب بروز تغییرات چشمگیری در شیوه‌های سنتی سفر و گردشگری به این مناطق می شود. لزوم دیجیتال سازی فرایندها،  باعث تحول در سبک تجارت و کسب و کار در زمینه گردشگری و به‌ویژه گردشگری مناطق روستایی می گردد. به گونه‌ای که گردشگر را از عنصری منفعل، به کنشگری کلیدی در فرآیند گردشگری تبدیل می کند.
بکار گیری فناوری‌های نوین در پسا کرونا هزینه‌های سفر را به طرز قابل توجهی کاهش و کیفیت و بهره وری سفر را افزایش خواهد داد.  سفر ارزان قیمت یکی از مطلوب‌ترین شیوه‌های سفر برای نسل جوان کنونی در هیاهوی شهرها، برای رسیدن به آرامش و سلامت جسم و روان در کنار مردمان جوامع محلی مناطق روستایی است.
امروزه کسب و کار‌های گردشگری با بهره مندی از این تکنولوژی توانایی شناسایی بهینه نیاز مخاطبان را دارند. موفق‌ترین کسب و کار‌های گردشگری، همواره کاربران خود در فضای مجازی رصد کرده و برای انان اهمیت ویژه‌ای قائل اند.

از سوی دیگر دولت‌ها و قانون گذاران نقش بسزایی بر ایجاد زیرساخت هاوتسریع روند رشد تکنولوژی و نهادینه سازی آن در جوامع محلی و مناطق روستایی دارند.سیاستگذاران به این مهم واقفند که قوانین و مقررات اعم از: بازدارنده و یا تسهیلگر، نقش تاثیر گذاری بر اشتغال و کارفرینی گردشگری در همه مناطق با اولویت مناطق روستایی می تواند داشته باشد.
به لطف پیشرفت های تکنولوژیک، مقصد یا جاذبه گردشگری به‌ویژه در مناطق روستایی ناشناخته باقی نمی ماند. امروزه گردشگران قادرند در مدت زمانی بسیار کوتاه‌تر از گذشته، مرز‌ها را درنوردیده و از یک سوی کره زمین به آن  سوی دیگر کره خاکی به لطف فنا وری های نوین سفر نمایند.
اهمیت فن آوری‌ در گردشگری، ارائه فرصت‌های خلاق؛ نوآوری، آماده سازی وتبدیل چالش‌ها وتهدیدات به فرصت‌ها در جهت رفع نیاز نسل کنونی بشر و نسل های آینده به واسطه بستر سازی وتوسعه متوازن و پایدار فعالیت‌های گردشگری می تواند، اشتغال و کارآفرینی در سایر مشاغل وابسته به گردشگری را نیز تسهیل نماید. ایجاد مشاغل جدید و نوظهور در بخش های متنوع گردشگری با تاکید بر مناطق روستایی را بدنبال خواهد داشت. مشاغلی که با کمترین سرمایه گذاری بیشترین اشتغال و درآمد را نصیب جوامع میزبان و محلی در مناطق روستایی و سایر مقصدهای گردشگری جهان خواهد نمود.
 روز جهانی گردشگری فرصتی منحصر به فرد برای بالابردن آگاهی از مشارکت واقعی و بالقوه ذینفعان  گردشگری بویژه ساکنین بومی و محلی مناطق روستایی در مشارکت و برنامه ریزی  توسعه پایدار گردشگری را فراهم می آورد.

این روز و برپایی جشن روز  جهانی گردشگری  با شعار”گردشگری فرصتی برای توانمندی مناطق روستایی ” با مدیریت و نظارت سازمان جهانی گردشگری امسال در شرایط خاص کرونایی به صورت مجازی و به میزبانی مشترک کشورهای شیلی، پاراگوئه و اروگوئه برگزار می گردد. متناسب با برپایی جشن روز جهانی گردشگری در همه کشور‌ها و به تبع آن در کشور ایران فرصتی را فراهم می‌آورد، تا متولیان و دست اندرکارن و ذی نفعان گردشگری به لزوم اهمیت و تاثیرگذاری آن در بخش‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی و زیست محیطی بیشتر آشنا شده و با اتکاء به ظرفیت‌ها وپتانسیل‌های متنوع و بی نظیر ان طی سال و برنامه‌های محوری با توجه به آسیب های کوید 19 بر صنعت گردشگری و حمایت و پشتیبانی از بخش های مختلف گردشگری  در جهت اشتغال و کارآفرینی پایدار در مناطق مختلف کشور، با تاکید بر توانمندسازی و معرفی جاذبه های متنوع و کمتر شناخته شده و همچنین معرفی مناطق ناشناخته روستایی بر اساس منابع درونی ومعرفی این جاذبه ها اقدام نمایند.

سازمان جهانی گردشگری به کارگیری فناوری‌های نوین، خلاقیت و نوآوری را به عنوان بخشی از راه حل چالش‌ها و همراهی سایر بخش‌ها با بخش گردشگری پایدار و مسئولیت پذیر را در راستای خلق ثروت و اشتغال پایدار و بهره مندی مردمان جوامع میزبان و محلی در راستای فقر زدایی و رفع محرومیت برای بومیان مناطق مختلف جهان می‌داند و ضرورت دارد مورد توجه جدی دولت ها، سیاست گذاران، تصمیم گیران و برنامه ریزان حوزه گردشگری قرار گیرد.

توجه به نوآوری و خلاقیت در فعالیت‌های توسعه گردشگری فرصت‌هایی را برای بهبود بخشیدن به مشارکت، توانمندسازی جوامع میزبان و محلی ومدیریت منابع کارآمد در کنار سایر اهداف همانند؛ ایمنی وامنیت، بهداشت وکار آفرینی و حفاظت و صیانت از محیط طبیعی و فرهنگی را در دستور کار توسعه پایدار قرارخواهد داد.
امیدواریم با برنامه‌ریزی جامع و هدف‌مند در حوزه گردشگری در راستای گردشگری و توسعه روستایی با مشارکت وهمراهی ساکنین جوامع میزبان و محلی و سایر بخش‌های دولتی و خصوصی،فعالیت‌های گردشگری در جهت پایداری گردشگری، کاهش آسیب های زیست محیطی و عبور از بیماری کوید۱۹  گردشگری بتواند منافع پایدار در راستای کارآفرینی و اشتغال مولد در همه بخش ها برای تمامی ذینفعان به‌ویژه ساکنین مناطق روستایی به همراه آورد.